Wczesne wykrywanie wad słuchu gwarancją skutecznej rehabilitacji
Słuch jest jednym z najważniejszych zmysłów pozwalającym dziecku poznać i zrozumieć świat oraz rozwinąć komunikację językową. Jego uszkodzenie rzutuje na funkcjonowanie dziecka w środowisku, narzuca mu często określoną w takich sytuacjach drogę edukacji.
Aby skutecznie pomóc dziecku w przezwyciężeniu trudności wynikających z utraty słuchu, konieczna jest wczesna diagnoza. Podstawową rolę odgrywają w tym przypadku badania przesiewowe, które prowadzone są przez wiele placówek medycznych i oświatowych. Ważna jest również wnikliwa obserwacja dziecka przez rodziców i szybki kontakt z placówką wykonującą badania słuchu w celu potwierdzenia bądź wykluczenia podejrzeń.
Obecnie uszkodzenia słuchu są w Polsce skutecznie leczone. Powodzenie rehabilitacji jest jednak uzależnione od kilku czynników. Ważny jest moment wychwycenia uszkodzenia słuchu i szybkość podjęcia kolejnych kroków. Z badań przeprowadzonych przez Instytut Fizjologii i Patologii Słuchu w Warszawie wynika, że problem ze słuchem występuje u 4-6 noworodków na 1000, 2-4% przedszkolaków oraz u około 20% uczniów szkół podstawowych, gimnazjów i szkół średnich. Najczęstszą przyczyną uszkodzeń słuchu u dzieci są stany zapalne ucha i powikłania po nich (70%). W takich przypadkach wczesna interwencja medyczna daje najczęściej dobre rezultaty. W przypadku trwałych niedosłuchów odbiorczych rozwiązaniem są aparaty słuchowe oraz implanty ślimakowe. Jednak założenie aparatów słuchowych czy wszczepienie implantu ślimakowego nie jest rozwiązaniem, które przynosi natychmiastowe efekty. W takiej sytuacji dziecko czeka długotrwały proces rehabilitacji. Od determinacji rodziców i pomocy wielu specjalistów zależy, czy dziecko odnajdzie swoje miejsce w środowisku słyszących rówieśników.
Aby w odpowiednim czasie pomóc dziecku, obserwujmy bacznie jego zachowanie. To właśnie uważni rodzice najczęściej jako pierwsi odkrywają, że coś dzieje się z ich dzieckiem. Pamiętajmy, że uszkodzenie słuchu może zdarzyć się na każdym etapie życia dziecka.
Co powinno zaniepokoić rodziców w zachowaniu dziecka w okresie wczesnoszkolnym i skłonić do konsultacji:
niewyraźna mowa (gubienie części słów)
problemy z pisaniem ze słuchu
słabe rozumienie tekstów czytanych na głos przez inną osobę
uważne obserwowanie twarzy osoby mówiącej
problemy z koncentracją
częste dopytywanie się o to, co przed chwilą było powiedziane
trudności z rozumieniem pytań
opóźniona reakcja na zawołanie
słaba lokalizacja dźwięków
objawy nadwrażliwości na niektóre dźwięki
siadanie blisko telewizora i manipulowanie głośnością
zaburzenia równowagi, zawroty głowy
Zaobserwowane symptomy powinny być sygnałem dla rodziców, że warto zasięgnąć porady specjalistów. W każdym takim przypadku rodzice mogą liczyć na pomoc w placówkach medycznych i oświatowych zajmujących się diagnozą i rehabilitacją dzieci z uszkodzonym narządem słuchu.
Jolanta Lewowska
surdologopeda