Uczeń w centrum zainteresowania
Do poradni
psychologiczno-pedagogicznej codziennie trafiają uczniowie z trudnościami w
nauce. Czasami trudno ustalić jednoznacznie, co jest ich przyczyną. Diagnoza
wskazuje często na poziom intelektu wystarczająco wysoki, aby poradzić sobie z wymaganiami szkoły, a
jednak problemy narastają, a rodzice, zaniepokojeni coraz większa ilością
"jedynek" , szukają pomocy u specjalistów. Przyczyn oczywiście może być bardzo
wiele: problemy zdrowotne dziecka, fragmentaryczne deficyty rozwoju
poszczególnych funkcji poznawczych , uszkodzenia sensoryczne, brak
systematyczności w nauce, nieprawidłowe metody uczenia się lub nauczania w szkole, niewystarczająca
stymulacja poznawcza dziecka ze strony rodziców lub nadmierne obciążanie go
różnego typu zajęciami dodatkowymi, zaburzone zachowanie powodujące trudności z
koncentracją uwagi i wiele innych. Stopniowo, uczeń, który przeżywa smak
ciągłych porażek, traci chęć i motywację do nauki, szkoła zaś staje się
codziennym koszmarem.
Jedną z wielu przyczyn trudności
szkolnych dzieci są zunifikowane, jednakowe dla wszystkich uczniów metody
nauczania, uczenia się i oceniania. Przyczyniają się do mało efektywnego
kształcenia, pomimo wysiłków nauczycieli, uczniów i rodziców. Wpływają na nieprawidłowy rozwój
dziecka jako jednostki.
Aby zmienić tę kolej rzeczy warto poznać teorię inteligencji wielorakich Howarda Gardnera. Może
ona pomóc każdemu dziecku odkryć siebie, własne uzdolnienia, zainteresowania,
słabe i mocne strony, rodzicom wskazać najlepsze sposoby organizowania życia
swojemu dziecku zgodnie z jego profilem inteligencji, nauczycielowi zaś
zrozumieć preferencje i ograniczenia uczniów i opracowanie koncepcji
kształcenia opartego na wszechstronnym rozwoju ucznia. Nie ma jednej metody
edukacji dziecka. Dobra jest ta, która jest skuteczna dla konkretnego ucznia.
Doświadczony nauczyciel nie poprzestaje na jednej metodzie nauczania. Poszukuje
coraz skuteczniejszych sposobów na efektywne kształcenie.
Howard Gardner
stwierdził, że człowiek ma bardzo indywidualną drogę uczenia się, poznawania i
rozumienia świata. Definiuje on inteligencję człowieka, jako zdolność do rozwiązywania problemów lub
tworzenia rzeczy nowych. To także zdolność do uczenia się, rozumienia i
myślenia. Jesteśmy tak różni, ponieważ na naszą indywidualną inteligencję,
składają się różne jej kombinacje. Gardner zidentyfikował osiem
rodzajów inteligencji człowieka. Nie chodziło mu jednak o dokładną liczbę
rodzajów inteligencji, a raczej o nasz biologiczny potencjał w tym względzie.
Każdy z nas ma osobisty profil zdolności, z którym się urodził i własne
możliwości ich rozwoju. Profil inteligencji wielorakich jest dynamiczny.
Zmienia się pod wpływem oddziaływań domu rodzinnego, szkoły, środowiska. Zadaniem
nauczyciela powinna być diagnoza wstępna na początku edukacji dziecka i
powtarzanie jej na kolejnych etapach szkolnych. Pozwala to na optymalny dobór
metod nauczania i samodzielnego uczenia się każdego dziecka. Gdyby rodzice znali swoje profile inteligencji
i profil dziecka, łatwiej byłoby im zorganizować życie rodzinne zgodnie z
potrzebami wszystkich członków rodziny. Stosowanie w praktyce szkolnej teorii
inteligencji wielorakich umożliwia dziecku swobodne wyrażanie własnej
indywidualności, a odkrycie siebie pozwala funkcjonować w społeczeństwie,
godzić swoją indywidualność z potrzebami innych ludzi.
Teoria Gardnera
może zatem okazać się bardzo przydatna w pracy każdego
nauczyciela. Ułatwia spojrzenie na ucznia w indywidualny sposób, pomaga dostosować metody i
sposoby nauczania oraz oceniania do jego potrzeb i możliwości. Pozwala na takie
organizowanie lekcji, aby każdy uczeń mógł zaprezentować swoje możliwości i
wrodzone predyspozycje, docieranie do każdego dziecka różnymi kanałami odbioru
wiedzy i umożliwienie mu działania najlepszymi dla niego sposobami. Są już w
Polsce dostępne narzędzia dla takiej diagnozy i zainteresowany nauczyciel na
pewno do nich dotrze.
D.
Liskin